Odkrycie Kopernika można porównywać z wielkimi odkryciami nauki zachodniej, takimi jak prawo powszechnego ciążenia Izaaka Newtona (1687), wprowadzenie pojęcia minimalnej porcji energii przez Maxa Plancka (1900), które przyjmuje się za początek mechaniki kwantowej, czy szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina (odpowiednio 1905 i 1915), która zrewolucjonizowały pojmowanie grawitacji, czasu i przestrzeni.

CZŁOWIEK RENESANSU

Mikołaj Kopernik urodził się w 1473 r. w zamożnej toruńskiej rodzinie kupieckiej. W wieku 18 lat rozpoczął studia w Krakowie, gdzie zgłębiał tajniki astronomii i matematyki. Kopernik był prawdziwym człowiekiem renesansu. Po zakończeniu nauki na Akademii Krakowskiej rozpoczął studia prawnicze w Bolonii (1496-1501), a następnie medyczne w Padwie (1501-1503), które połączył z uzyskaniem doktoratu z prawa kanonicznego na uniwersytecie w Ferrarze.

Po uzyskaniu wszechstronnego wykształcenia powrócił do Rzeczpospolitej i osiadł na Warmii – najpierw w Lidzbarku Warmińskim, gdzie był sekretarzem i medykiem swojego wuja, biskupa Łukasza Watzenrode, a po jego śmierci pełnił funkcję kanonika przy katedrze we Fromborku.

To właśnie w tym mieście Kopernik prowadził większość swoich obserwacji astronomicznych. Prace z zakresu rozwijania koncepcji teorii heliocentrycznej łączył z administrowaniem dobrami kapituły warmińskiej i posługą lekarską dla mieszkańców aż do swojej śmierci 24 maja 1543 r. Został pochowany we Fromborku.

CZY WIESZ, ŻE...

Większość księgozbioru Mikołaja Kopernika znajduje się w Szwecji

Większość księgozbioru polskiego astronoma, często z odręcznymi notatkami astronoma, została wywieziona z Rzeczpospolitej w trakcie potopu szwedzkiego i trafiła do biblioteki uniwersytetu w Uppsali.

Świat usłyszał o teorii heliocentrycznej nie od Kopernika

Wydana przez Jerzego Joachima Retyka w 1540 r. w Gdańsku „Narratio prima” (Relacja pierwsza) było streszczeniem teorii kopernikańskiej. Wówczas świat po raz pierwszy usłyszał o odkryciu polskiego astronoma.

Dzieło życia Kopernika zostało wydane w roku jego śmierci

Pierwsze norymberskie wydanie dzieła Kopernika (1543) miało nakład około 400-500 egzemplarzy. Jak na ówczesne czasy było to bardzo dużo, dzięki czemu teoria heliocentryczna szybko rozprzestrzeniła się po Europie. Na etapie przygotowania do druku wydłużono tytuł, pod którym znamy je współcześnie, czyli De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach ciał niebieskich).

Rękopis „De revolutionibus” znajduje się w Polsce

Napisany po grecku i łacinie rękopis największego dzieła Kopernika znajduje się w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dzieło jest jednym z najcenniejszych skarbów nie tylko biblioteki ale i naszego kraju. Został on wpisany na listę UNESCO – Pamięć Świata. Obecnie każdy, nawet z własnego domu, może się zapoznać ze zdigitalizowanym dziełem.

Kopernik nie korzystał z lunety

Jak więc prowadził on swoje obserwacje? Najprawdopodobniej czynił to w... ogrodzie w którym wykonał ceglaną platformę, na której umieszczał swoje przyrządy. W 400. rocznicę śmierci Mikołaja Kopernika Jan Matejko ukończył swój słynny obraz Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem. Jednym z elementów kompozycji obrazu, jest leżąca w prawym dolnym rogu luneta. Wynalazek ten nie mógł być jednak wykorzystywany przez Kopernika, ponieważ pojawił się ponad pół wieku po jego śmierci.

Nazwiskiem naszego uczonego nazwano unijny program obserwacji satelitarnej Ziemi

Copernicus to jeden z najważniejszych współczesnych programów w tym zakresie. Realizuje go Komisja Europejska i Europejska Agencja Kosmiczna (ESA), przy współpracy z Europejską Organizacją Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT), Europejskim Centrum Prognoz Średnioterminowych (ECMWF) i innymi podmiotami wspólnoty europejskiej.